LABA: het interview

Boss werd geboren in Somaliland, een niet-erkende staat binnen de landsgrenzen van Somalië. Toen hij drie was kwam hij met zijn ouders en broers en zussen naar Nederland. Na de middelbare school verhuisde hij voor zijn studie naar Groningen, waar hij op zijn negentiende begon met hiphop en op eigen kracht een plek in de danswereld veroverde. In 2019 won hij de Groninger Talentprijs van de provincie Groningen en het Prins Bernhard Cultuurfonds en in maart 2022 de BNG Bank Dansprijs voor opvallend choreografietalent met LÍX, de vijfde voorstelling van zijn eigen gezelschap X_Yusuf_Boss.  

Je begon pas op je negentiende met dansen?
“Klopt. Bij The Underground Dance Center in Groningen. Ik kreeg al snel de sleutel, het werd mijn tweede huis. Met een paar andere jongens deden we aan alle lessen mee en na de lessen bleven we hangen. We hebben ons daar ontwikkeld als autodidacten, vanuit het hiphopprincipe each one teach one.

Om beter te worden heb ik een periode in Amerika getraind en workshops gevolgd in Europa. Tussendoor heb ik ook nog mijn studie Small Business and Retail Management afgemaakt. Ik ben blij dat ik geen kunstopleiding heb gevolgd, maar dat het dansen iets was wat ik naast mijn studie deed. Het kan best lastig zijn om beoordeeld te worden op iets wat zo uit je hart komt, zeker op een leeftijd waarop je nog heel kwetsbaar bent.

Als autodidact heb ik mijn eigen stijl kunnen ontwikkelen. Ik wilde beter worden vanuit een intrinsieke motivatie, niet omdat iemand anders tegen me zei dat ik het beter moest doen. Ik denk wel eens: stel je voor dat ik een cijfer had gekregen voor hiphop, en dat zou een zes zijn geweest, dan was ik waarschijnlijk gestopt met dansen! Autodidact zijn heeft wel als nadeel dat je eigenlijk nooit precies weet met wie je je eigenlijk moet meten.”

Laba betekent ‘twee’ in het Somalisch. Wat bedoel je daarmee in de context van ‘thuis zijn’? 
“Het getal twee staat voor mij voor de reis van A naar B. Het startpunt en de bestemming; waar je vandaan komt en waar je naartoe gaat. Daarnaast gaat het over de twee werelden waartoe ik me verhoud. Ik heb mijn leven hier in Nederland en mijn familie in Somalië. Het startpunt voor de voorstelling waren drie zinnen die ik opschreef: Een migrant binnen je familie. De pijnlijkste vorm van verplaatsing. Een vreemdeling voor de mensen die het dichtst bij je staan. Wat doet het met je als je door een persoonlijke ontwikkeling op afstand komt van je familie? Tegelijkertijd is het is ook een act of bravery, om je eigen weg te gaan.”

“Er schuilt zoveel rijkdom in het dagelijkse, in het kleine.”

Waar voel jij je thuis?
“Ik voel me thuis bij mensen. Ik kom uit een wij-cultuur, de Somalische gemeenschap is heel hecht. Ik omring me dus altijd graag met mensen. Ieder mens draagt zoveel met zich mee, iedereen heeft zoveel ervaringen. Het mooie aan contact met mensen is dat je even mag intappen op iemands wereld; wie ben jij? Wat is jouw perspectief? Ik haal daar meer uit dan uit een film of een boek. Er schuilt zoveel rijkdom in het dagelijkse, in het kleine.”

Je maakt in deze voorstelling gebruik van meerdere dansstijlen.
“Ik mix hiphop met verschillende rituele dansvormen die verbondenheid en samenzijn uitdrukken. Zoals Pantsula, een ritmische Zuid-Afrikaanse dansstijl, waarbij veel gebruik wordt gemaakt van de stem en van fluiten; iedereen heeft zijn eigen whistle. Ik verwerk ook elementen uit Jaandheer, een Somalische dansstijl waarbij stemgebruik ook een belangrijke rol speelt. Daarnaast haal ik inspiratie uit het gedachtegoed achter de HAKA, de ceremoniële dans van de Maori’s en er is ook veel persoonlijke inbreng van de dansers; welke rituelen associëren zij zelf met ‘thuis’?”

Als je moet kiezen: zelf dansen of choreograferen?
“Dat is moeilijk. Ik dans nog steeds heel graag, maar ik geloof dat ik inmiddels choreograferen net iets leuker vind. Omdat ik daarmee echt iets kan vertellen en delen.” 

meer ‘club invites’