Binnenkort kom je naar de voorstelling Witch Hunt. Graag geven we je nog wat achtergrondinformatie over deze voorstelling.
Je weet niet wat je niet weet. We denken maar al te snel dat we er als mensen altij d alleen maar op vooruitgaan. Dat de middeleeuwen donker waren en dat wij verlicht zij n. Maar in de loop van de geschiedenis gaat er ook heel veel kennis verloren. Kennis die we nu en in de toekomst misschien heel goed zouden kunnen gebruiken.
In haar boek Caliban and the Witch beschrijft historica en feministische activiste Silvia Federici onder welke economische, culturele en sociale omstandigheden de heksenjachten in het Europa van de late middeleeuwen plaatsvonden. Vrouwen in de werkende klasse waren voor die tijd meer gelijkwaardig aan mannen, als ambachtslieden of als landarbeiders. De gelijktijdige opkomst van het kapitalisme en de maatschappelijke dominantie van de man leidden ertoe dat vrouwen werden veroordeeld tot een bestaan binnenshuis als verzorger van het gezin. Vrouwen die wel wilden werken, geen man hadden, op vrouwen vielen of anderszins niet pasten binnen wat als normaal werd gezien, liepen kans als heks te worden beschuldigd of veroordeeld. Maar met die jacht op zelfstandige vrouwen – waaronder ook vroedvrouwen en artsen – ging veel verloren: kennis over geneeskrachtige kruiden of over het vrouwelijk lichaam, bijvoorbeeld, empirische kennis die de mannelijke artsen op de universiteit niet meekregen uit hun door mannen geschreven boeken. Federici stelt zelfs dat de heksenjachten actief bijdroegen aan het met geweld installeren van dit nieuwe economische en patriarchale systeem, door het stigmatiseren van vrouwelijke onafhankelijkheid.
In de 21e eeuw zijn we die gewelddadige overgang naar een nieuw systeem vergeten en, nog belangrijker, we hebben ons dat systeem zo eigen gemaakt dat we er niet meer over nadenken, als was het een natuurwet. Voor regisseur Eline Arbo is het begrijpen van de relativiteit van hoe we samenleven een belangrijk thema. Ze zegt daarover: “Ik zou willen dat we kritisch naar onze samenleving gaan kijken, naar de cultuur en de systemen die we als vanzelfsprekend zien. We vinden het heel normaal om te leven zoals we nu doen, maar hoe is het zo gekomen? Wat is er gebeurd in de geschiedenis waardoor we nu op deze manier leven? En wat is daarbij verloren gegaan?”
Juist daarom vond Arbo de heksenjachten en de maatschappelijke context waarbinnen die plaatsvonden een interessant theatraal onderwerp. In het theater kun je – vrijwel als enige kunstvorm – heden en verleden tegelijkertijd op het toneel laten zien. Je kunt er door het heden naar het verleden kijken en door het verleden naar het heden: door die twee tijden synchroon te tonen kun je laten zien hoe die twee verbonden zijn.
Voor Arbo was het belangrijk dat Witch Hunt een stuk zou worden vanuit de vrouwelijke blik, waarin haar verhaal en haar geschiedenis centraal zouden staan. Als we verloren kennis opnieuw willen terugvinden, dan moeten we ook die stemmen waarin die kennis verborgen zou kunnen liggen meer aan het woord moeten laten. Samen met schrijfster Hannah van Wieringen bedacht Arbo daarom een nieuw verhaal. Een verhaal waarin de twijfelende millennial Esther in 2022 teruggaat naar haar geboortedorp en daar terechtkomt in het verleden. Maar vooral een verhaal waarin we zien dat de band van vrouwen en de kennis die ze bij zich dragen sterker kan zijn dan de dood.
In onze tuinen
In onze tuinen staan besjes zo blauw.
Kom hartenvreugd.
Heb je me nodig, ik ben er voor jou!
Kom lelies en aquilega,
Kom rozen en salvia
Kom esdoorn, kom aarmunt, kom hartenvreugd!
— Gotlands volksliedje
Know the past, change the future in het NITE HOTEL
Duik in de wereld van Witch Hunt in ons Nite Hotel en leer meer over de achtergrond en de onderwerpen van de voorstelling. Maak een boswandeling het verleden in via tien historische momenten uit de vrouwenemancipatie. Snuffel in de bibliotheek naar de meest inspirerende docu’s, boeken, lezingen en websites die dienden als inspiratie en bron voor de voorstelling Witch Hunt. Krijg lees en kijk tips van onder andere AD columniste Debby Gerritsen (Zij Zegt) en Milou Deelen over de rol van vrouwen in de samenleving. En bekijk een interview met onder andere regisseur Eline Arbo over haar drijfveren om de voorstelling te maken en de thema’s in de voorstelling.